1= چی دَِکَِچی. ژو ترجمه چه مبو؟ کِی مایَن؟ چیچی رَه مایَن؟ 

: کپک زده. 

: مَِزُنین کو کلیمایی « چی» دله سمنی زفُنی چُندی معنی داره. هِیرَیی ژو اَِنجو مایون. 1= به معنی « شیئی» متلن مائین: اَِن چیچییَه؟ یعنی: این چه چیزی است؟ 2= به معنیِ « غذا» یا « خوراکی» . مثلَن مائین: چی بَِپچَه؟ یعنی: غذا پختی؟، خوراکی ای برای خوردن پُختی؟ 3= همن چی دَِکَِتّییُن. یعنی: کپک زده. پشه زده.

2= چی ژو خوردی بَِدِچیشُن. ژو ترجمه چیچیه؟ کِی مایَن؟ 

: چیزی به خورد او داده اند. ( چیز خورش کرده اند).

: یعنی ای چی به زور ژو خوردی بَِدِچیشُن. یا ای چی یاواشکی ژو خوردی بَِدِچیشُن به خیالی اَِنی کو ژو مسموم کَِرَن یا ژو طلسم کَِرَن.

3= چی ژو بار دَِنییَه. 

: چیزی بارش نیست. 

: مِینین، اَِنجو هم کلیمایی« چی» اینی معنی پیدا کَِرد. یعنی باری معلوماتی نداره. یا آگاهی نداره. اَِنَه اصطلاحه در موردی ای نفری مایَن کو سوادی درست و حسابی یا اعتباری اجتماعی نَِدَِربیش.

4= چی، هر چی ام کو خا بو، زیادیی ژو پیسَه. 

: چیز، هرچه هم که خوب باشد، زیادی آن بد است. 

: اَِنَه مثلَین مگی بات بو کو، هر چیی به اندازه خایرَه، اندازِه پی کو بیرین شو، ژو اختیارَم آدمی دس پی بیرین مشو، باعثی زَمَِتی مبو. حتّا مال و منال. حتّا خوراکیی خیلی خوشمزه، اگه خیلی بخو، تَه اذیت ماکرِه.

5= ژو مال و ژو سَری رَه قال. 

: مال او، باعث دردسر و زحمت او.

: در واقَه اَِنَه مثله کامل کنندهِ ژورین مثلِه. آدمی مال کو زیاد ببا، خیلی چشی طمه به ژو مَِدوژَن. ژون ندا، ماین خسیسه، گَِدایَه. گییابیت ژون دِه، چُن نفرُن دِه کو تَه پی راضی بین؟ هَمَِش مگی آدمی فکرَخیال به ژو مالی دَبو کو یاواشکی نَبَِرَن. گایی هم مِینی آدمی مالی پی استفاده ماکرن بر علیه یی خودی آدمی.

6= رقاص وازی بیرینَِوَِرچِش. یَنی چَه؟ کُجَه مایَن؟

: رقاص بازی درآورده است. 

: اَِنَه اصطلاحَه بابتی ای نفری مایَن کو مَنَِگِیش کاری درست و حسابی هاکَِرِه. ژو دَِلی مَِگی کو با َبدخُلقی و جارَه جَِنجال به خوشتُن منظوری بَرَِسِه.

7= رُبِّن واری، ای تَپَّه خالی باقی ناشچِش. 

: به مانند روباه، یک تپّة خالی باقی نگذاشته است. 

: اَِنَه مَثَِلَه بابتی ای نفری مایَن کو همه جا بدهکاری ژورییَِوَِرچِش و هِچ جا اعتباری نداره. دیگه هِشکین پیل ژو مَنَِدِه. یا اَِنی کو اونقد ژو کاری نامطلوبِه کو هِشکین دیگه حاضر نییَه کاری به ژو واگذار کَِرِه

.

8= رُوْنگ بَِکَِردَه مُرغُنَه، شُووی نُوْرویی رَه خایرَه. 

: تخم مرغ رنگ کرده، برای شب عید خوب است. 

: اَِنَه مَثَِلَه ای نفری رَه مایَن کو کاری کو به ژو واگُذار مَِکَِرُن، به مو قَه انجام َمنَِدِه. مثلی اَِنی کو مَنَِزُنِه هر کاری به دردی ای موقعی خاصی مُخورِه. دله فارسی مایَن: لباس بعد عید برای گَلِ منار خوبه.

9= رُوْنگی نییَه کو نَکّوواتبیش. 

: رنگی نیست که نزده باشد. 

: اَِنَه مَثَِلَه بابتی ای نفری ماین کو همه جور حقّه وازی و دَغَل وازی هاکَِربیش، یا هر کاری ناشایستی کو بَلَد بیچی کاری کوواتبیش. خلاصه دله دغل وازی و بی معرفتی، کوتایی ناکَِرچِش.

10= رووآ الله وکیلی میش مَنَِرِه. 

: کربه الله وکیلی (محضاً لله = محض رضای خدا) موش نمی گیرد.

: اَِنَه مَثَِلَه ای نفری رَه مایَن کو انتظار داره ای کاری مفتکی تَم بَکَِرِه. یا اتنظار داره کو ای نفر ژو رَه مفتکی کاری هاکَِرِه. مَِثلی اَِنی کو مَنَِزُنِه هِشکین هِشکینَه مُفتکی کاری مناکَِرِه، حَتّا رووآ هَم محضی رضایی خُدِه میش مَنَِرِه.

11= رووآ بُراق کَِرچِش. 

: گربه را بُراق کرده. 

(بُراق به معنای حالت غیر عادی به خود گرفتن، یا حالت تهاجُمی به خود گرفتن). 

: اَِنَه مَثَِلَه بابتی ای نفری مایَن کو اَلَِکی خوشتُن قیافه عصبانی و عَبوس نَِشُن مَِدِه تا بَقییَن بتارسَِنِه. هَمَِنی بالا مایَن: نَتَِرسین رووآ بُراق کَِرچِش. یَنی اَلَِکی عصبانییَه.

12= رووآ دَِروازِه بَر دَِمَِبَِستِه، میش ماکَِرِه. 

: گربه درِ دروازه را می بندد، موش باز می کند. 

: اَِنَه مَثَِلَه به شوخی به ای جایی مایَن کو خیلی بی نظم و ترتیب و دَِرهَم و بَِرهَمَه. هِشکین به هِشکین نییَه. اَِن جور جا اَگَه ای سازمانی بو کو هِچ کارمندی خوشتُن رِئیسی هَِکاتی گوش ناکَِره و هر کین هر کاری ژو دلی گییابو ماکَِرِه، اون وخت اَِنَه مَثَِلَه کاری مَِبَِرَن یَنی کو رووآ، بَر دَِمَِبستِه، میش کو طیبعطن مَِگی رووِن پی بَتَِرسِه، مَنَِتَِرسِه و مَِشو بَر ماکَِرِه.

13= رووِن دس کو به گوشتی مَنَِرَِسِه مایِه، پیف پیف بویی مادِه. 

: گربه که دستش به گوشت نمیرسد می گوید، پیف پیف بو میدِه.

: اَِنَه مَثَِلَه بابتی ای نفری مایَن کو با حَِرص و طَمِه، بَتّژ بَتّژ دَِمبالی اییَه کارین دَبیچی، اَِسَه کو مِینِه مَنَِزُنِه به اون کارین برسِه، وَِل واکَِرچِش. برایی اَِنی کو خوشتُن تَکَه تُوْوین پی نُوْوَِنِه، مایِه: نَه، اونَه کاری، کاری خایری نییِه.

14= رووِن دَنین کییَه کَه و ژین بَکّووآ، آخَِر تَه دیم مَِپَِرِه. 

: گربه را درون خانه کنی و بزنی، آخر به روی تو می پرد. 

: اَِنَه مَثَِلَه ای نفری رَه مایَن کو اینی نفری تحتی فشاری واشچِش و همه یی رِیی ژو دیم دَِبَِسچِش و هِی ژو رَه زور مایِه. هَمَِنی بالا به ژو آگایی مادَن کو هَنون نَکَِرا، آخَِر تَه دیم مَِپّرییِه و اونوخت همه چی خراب مَِبو. آخه اَگَه تنبیه کَِردییُن بالا هَم بو، اونَم حدّ و حسابی داره.