درس روز چهارشنبه 6 آبان 94
جلسِیی قبل باتمُن کو "بودن" دله فارسی دو معنی دارِه.
1. فعلی ربطی مثلا دله "هوا سرد است" "من خوب بودم" . کو بدیمُن مُسند ای "حالت یا صفت" ی با کو مسندالیه وصف مکره.
2. بودن = وجود داشتن. مثلا "علی اینجا است" یا "در خانه شما بودم" .
دَِلَه فارسی، هر دو ای شکل دارَن ولی ژون کاربردی فرق ماکره.
اما دَِلَه سمنی، اَِن دو با همدیگر فرق ماکرن.
اِن قسمت دوئمین معنیی فعلی "بودن" دَِلَه سمنی با هُم مِینین.
(و ای نکته هم هَما یِی ناشو. قرار با راجه به اون "ر" کو مثلا دَِله "اَ خارون" بعدی "خا" مِی هم هکاتی هاکرین.)
فعلی "دَِبییُن" صرف مکرین. (ماضی) به سمنی:
من خانه بودم : اَ کییَه دَِبییون
تو خانه بودی : تو کییَه دَبِه
او خانه بود (مذکر) : او کییَه دَِبا
او خانه بود (مونث) : او کییَه دَِبییَه
ما خانه بودیم : هما کییَه دَِبِن
شما خانه بودید : شَما کییَه دَِبِن
آنها خانه بودند : اویی/اونی کییَه دَِبِن
(لطفا به دو صیغه ای سوم شخصی مفردی مذکری و مونثی توجه دربیتُن)
"اون" و "اونَه" غلط نییَن . ولی در واقع ضمیری اشارِیَن. اَِن ای چییَه کو دَِلَه سمنی دارین و دله فارسی ژون تفاوت ملیم منبو کو بعدا مایین.
جالبَه کو پیشوندی "دَ" در واقع اوولی مصدری "بییُن" مِی و اَِن مصدر تبدیل به "وجود داشتن فیزیکی" مکره (Existing).
اسه ای تمرینی دیگری:
"بییُن" و "دَِبییُن" به صورتی مضارع کامل صرف مکرین .
اَِ اولمین و دوئمین صیغه منویسون همنطور تا آخر کامل منویسین
اِیون (ون) / درون
اِیه ( اِه ) / درِه
اِیَه (اَه) / درَه
اَِیِه (اِه) / درِه
اِیین(این) / درین
اِیین (این) / درین
اِیَن( اییَن) / درَن
انجو مشابهی حالتی ماضی, یشوندی "دَ" قبلی فعلی بییَمیچی. اما ای "ر" هم اضافه ببیچی.
اَِن "ر" کُجَه پی بییَما؟؟
خُب . شَما یِی دَرَه جلسِیی قبلی هم ای "ر" پیدا ببا کو مگمن بایین چره؟ الون مایون.
لطفا تصور کرین مگتُن پشوندی "دَ" قبلی "بییون" بیارین مبو "دَِبییون" . و تلفظی ژو راحت هم اِیَه. سخت نییَه.
ولی مثلا مگتُن پیشوندی "دَ" قبلی "اون" (اِیون) بیارین . مبو:
دَ + اون .
هوشتُن گَل تلفظ کرین مِینین کو خیلی سختَه کو بایین "دَ اون" .
یا دَ + اِه ...دَ اِه .. باتییُنی ژو خیلی سخته.
اِنجو ای حرفی میانجی مِی کو تلفظ راحتتری مکره. اون حرفی میانجی "ر" َه.
دَ + اون = دَ اون .... (با حرفی میانجی ) دَرون
همنطور
درَه / دَرِه ... و الی آخر.
اون "ر" هم کو دَِلَه "خارون / خارِه و ..." مِی همنی بالا مِی.
1. خواب بودم = خونی دَِبییون
یا
2. خواب بودم = خوت بییون
همُنطور کو مِینین دَِلَه دوئمین جمله, " خوت" مُسنده. "بودن" هم به شکلی "بییُن" بییمیچی.
خوت بییون = خواب بودم : خفته بودم . یعنی در حالتی بخوته. (خفته)
ولی اولمین جملا:
خونی دبییون .
"بودن" به شکلی "دبییُن" بییمیچی. یعنی دلَِه ای فضا و دنیایی دیگری دَِبییون .
ولی اولمین جملا:
خونی دبییون .
"بودن" به شکلی "دبییُن" بییمیچی. یعنی دلَِه ای فضا و دنیایی دیگری دَِبییون .
در حقیقت "خونی" ای فضایی مجازیَه" کو آدم دَِلَه اون مکانی دَرَه
کییَه دبییون (در خانه بودم)
خونی دبییون (در خواب بودم)
اینی جا هم ان "ر" میانجی مِی.
مثلا مایین "به او گفتم (مذکر و مونث))
"به متمم ساز" دَِلَه سمنی در واقع ای "فتحه" یه کو آخری کلیمن مِی.
به او = ژین + َه = ژینَه
اَِسَه اگر گیابیمُن هَمَن فتحه آخری ژو، یا مو، یا تَه بیارین, انطور مبو :
ژو + = ژو اَ
مو + = مو اَ
تَه + = تَه اَ
اِنجو هم تلفظ سخت مبو .
باز "ر" میانجی مِی هما کمک.
به احسان گفتم : احسانی + باتَن : احسانی "ر" َه باتَن.
دَِلَه فارسی جدید ان حرفی میانجی وجود نداره ولی دله پهلوی دبیچی.
مثلا بعضی کلمن کو مگیشن منفی کرن ، اولی ژو "آ " یا "اَ" میارچیشُن.
مثلا :
غیرایرانی = اَ + ایرانی
اَ ایرانی خیلی سخت تلفظ مبو.
ماچیشُن "اَنیرانی"
اونی "ن" میانجی درچیشُن.